Nền tảng của lý thuyết văn học hiện đại đã không thể không chịu sự ảnh hưởng của một trong những nhà phê bình văn học vĩ đại nhất của thế kỷ XX - Mikhail Bakhtin. Ông không chỉ đóng góp vào sự hiểu biết về cấu trúc và chức năng của ngôn ngữ trong văn học, mà còn mở rộng khía cạnh đối thoại và liên quan giữa tác giả, người đọc và nhân vật.
Bakhtin sinh vào ngày 17 tháng 11 năm 1895 tại Oryol, Nga. Trong suốt cuộc đời của mình, ông đã nghiên cứu sâu sắc vào văn học, ngôn ngữ và triết học. Một trong những công trình nổi tiếng nhất của ông là việc khám phá ra “thanh điệu” - một khái niệm mô tả cách mà mỗi nhân vật có một âm điệu đặc biệt trong văn học, tương ứng với phong cách và giọng nói riêng biệt của họ. Bakhtin cho rằng việc hiểu rõ về “thanh điệu” này là rất quan trọng để nắm bắt được ý nghĩa thực sự của tác phẩm văn học.
Nhà phê bình này cũng đã nhấn mạnh vào vai trò quan trọng của việc đối thoại trong quá trình sáng tạo văn học. Theo Bakhtin, đối thoại không chỉ là cuộc trò chuyện giữa hai người, mà còn là quá trình giao lưu giữa tác giả, người đọc và nhân vật. Thông qua đối thoại, chúng ta có thể hiểu sâu hơn về quan điểm của từng nhân vật và mối quan hệ giữa họ. Đối thoại không chỉ giúp làm nổi bật tính cách và tâm tư của nhân vật, mà còn giúp tác giả đưa ra những quan điểm độc đáo về thế giới xung quanh họ.
Trong khi nhiều nhà phê bình khác cho rằng tác phẩm văn học là sự biểu đạt duy nhất của tư duy tác giả, Bakhtin đã chứng minh rằng điều đó không hoàn toàn chính xác. Thay vào đó, ông khẳng định rằng tác phẩm văn học nên được nhìn nhận như một cuộc đối thoại không ngừng giữa tác giả, người đọc và xã hội. Thông qua việc tiếp thu các quan điểm khác nhau từ những người tham gia khác nhau, tác phẩm văn học trở thành một nền tảng để trao đổi ý tưởng và quan điểm.
Một số tác phẩm nổi tiếng của Bakhtin bao gồm "Problems of Dostoevsky's Poetics" và "The Dialogic Imagination". Cả hai đều mang lại cái nhìn sâu sắc về sự phức tạp của ngôn ngữ và văn học, đồng thời giúp chúng ta nhìn thấy rõ hơn về tầm quan trọng của đối thoại trong quá trình sáng tạo văn học.
Tóm lại, Bakhtin đã đóng góp đáng kể vào sự hiểu biết của chúng ta về văn học, đặc biệt là thông qua việc khám phá ra khái niệm “thanh điệu” và vai trò của đối thoại. Sự ảnh hưởng của ông vẫn còn nguyên vẹn trong thế giới của văn học và phê bình văn học ngày nay.
